Na początku XXI wieku jedna z mieszkanek złożyła do Spółdzielni Mieszkaniowej “Rolna” prośbę o interwencję w związku z plagą latających insektów, jaka pojawiła się w klatce schodowej przy ulicy Rolnej 24. Z pewnym niedowierzaniem prezes Spółdzielni Roman Kawecki udał się na inspekcję i ku jego zaskoczeniu okazało się, że rzeczywiście fruwają tam tysiące drobnych żyjątek. Podjął wówczas rutynowe działania. Wynajął firmę specjalizującą się w dezynsekcji i owady padły. Problem Spółdzielni został pomyślnie rozwiązany, ale na krótko.

Po kilku dniach przyszło kolejne zgłoszenie. Latający intruzi znów pojawili się przy ulicy Rolnej 24. Specjalistyczne zabiegi nie przyniosły trwałego efektu. Wraz z współpracownikami Roman Kawecki postanowił znaleźć przyczynę odrodzenia się kolonii. Podczas kolejnych oględzin udało się odkryć, że skrzydlaci prześladowcy prawdopodobnie wychodzą z jednej z piwnic. Należało znaleźć właściciela felernej piwnicy. Poszukiwania jednak nie przyniosły rezultatu. Wówczas jeden z mieszkańców poinformował Prezesa, że za za drzwiami nie ma żadnej piwnicy – tam jest schron!

Przy pomocy ślusarza weszliśmy do środka a tam… owady, ciemna czeluść i schody prowadzące w dół i mnóstwo wody.

Aleś pan nas wpuścił w szambo! – powiedział zmęczony pracownik firmy wypompowującej wodę, kiedy przyszedł do biura negocjować podwyżkę umówionej ceny za usługę. Aby zobaczyć co jest w podziemiach, Spółdzielnia musiała najpierw pozbyć się wody. Do tego celu zatrudniła fachowców z beczkowozem. Kiedy wypompowano wodę okazało się, że na betonowej polepie znajdowała się twarda skorupa ekskrementów. Dopiero po rozpuszczeniu nieczystości i ich zassaniu najgorsze było za nami. Wypompowano ponad 250 tysięcy litrów brudnej cieczy!

W pomieszczeniach nie było prądu. Prezes uzbrojony w latarkę i kalosze udał się na dalszą eksplorację. Zdumiony odkrył jedno pomieszczenie, drugie, trzecie, ósme, dziesiąte. Jaka ogromna przestrzeń – pomyślał potykając się o przedmioty, których w ciemności nie sposób dokładnie rozpoznać. Przez moment nawet ucieszył się, że pozbył się kłopotu. Tymczasem następnego dnia woda znów pojawiła się w schronie. Wtedy nie przypuszczano jeszcze, że walka z wodą będzie trwać nieustannie. Dość szybko udało się usunąć uszkodzone instalacje sanitarne i rozwiązano sposób odprowadzania podnoszących się wód gruntowych. Swoim odkryciem Roman Kawecki postanowił podzielić się z mieszkańcami budynku. Większość osób podobnie nie miała pojęcia, że pod ich domem znajduje się taka budowla. Jedna z pań zapytała, o to, co tu teraz będzie. Trochę dla żartu, a trochę dla poprawy nastroju Prezes rzucił tu będzie dom kultury! Miny uczestników wyprawy wyrażały dezaprobatę. Inna pani, która bardziej serio potraktowała deklarację, powiedziała krótko Tutaj?! Tu nikt nigdy panu nie przyjdzie!

Zaczął się żmudny, prawie dwuletni czas osuszania pomieszczeń. Zbieracze złomu, zaproszeni do zrobienia porządku z zalegającym żelastwem, wywiązali się znakomicie ze swego zadania. Elektryk zrobił oświetlenie. Zrobiono ekspertyzę zbrojeń stropowych, która jednoznacznie wykazała, że jeśli nie zabezpieczymy rdzewiejących prętów zbrojeniowych, za kilka lat mogą pojawić się problemy z konstrukcją całego budynku. Podjęto kontakt z Urzędem Miasta w sprawie schronu, który widnieje w rejestrze budynków ochrony cywilnej i otrzymano zgodę, aby w czasie pokoju mógł on służyć do innych celów.

Schron został osuszony. W 2003 roku ktoś z mieszkańców zaproponował, by dzieci przygotowały przedstawienie. Inicjatywę szybko podchwycono. Znalazła się dorosła osoba, która zorganizowała młodzież i dzieci, a chętnym przydzieliła role. Przez kilka tygodni próby miały miejsce w biurze Prezesa. Tam też przygotowano dekoracje. Samo przedstawienie miało odbyć się w sali konferencyjnej Zakładów Cegielskiego. Kiedy wszystko było gotowe, a nas młodzi aktorzy z przejęciem oczekiwali premiery okazało się, że sali nie będzie. Dotarła wiadomość, że w Cegielskim wcielono w życie program oszczędnościowy i budynek z salą konferencyjną nie będzie ogrzewany.

Wtedy padł pomysł, by premiera odbyła się w naszym odzyskanym schronie. Wysprzątany i odmalowany na tą okoliczność znakomicie spełnił swoją rolę. Na przedstawienie widzowie musieli, co prawda, przyjść z własnymi krzesłami, ale wrażenia były niezapomniane. Przedstawienie zakończyło się brawami dla młodych aktorów i zaskoczeniem mieszkańców, że Jasełka wystawiono pod ziemią.

Po przedstawieniu jasełkowym grupa młodzieży zapragnęła częściej korzystać ze schronowych pomieszczeń. Zrodził się poważny dylemat: czy można zaufać młodym ludziom? Czy mogą tam przebywać bez opieki dorosłych? Co będzie, jeśli zdarzy się nieszczęśliwy wypadek?

Zaczęto szukać rozwiązania. Rodzice mogli zajmować się doglądaniem młodzieży w schronie jedynie doraźnie, a czuliśmy, że nasz schron powinien mieć stałego opiekuna. Kogoś kto będzie dbał o infrastrukturę, będzie posiadał kompetencje, aby opiekować się większą grupą dzieci i młodzieży, a także będzie mogła lub mógł zaproponować atrakcyjne formy zajęć dla nich. Spółdzielnia umieściła ogłoszenie, że poszukuje opiekuna dla naszego schronu.

Wkrótce zgłosił się mężczyzna w średnim wieku. Coś opowiadał o malowaniu, o tym, że miał firmę reklamową. Dopiero, gdy przedstawił swoje kwalifikacje okazało się, że ma ukończone dwa fakultety: malarstwo i wychowanie plastyczne. Prezes Spółdzielni opowiedział historię miejsca i pokazał miejsce zainteresowanemu pracą. Uznał, że jeśli kandydat nie ucieknie, to będzie oznaczać, że jest odpowiednią osobą. Jerzy Łuczak, bo to on był kandydatem na kustosza, nie tylko nie wystraszył się trudności, ale gdy zobaczył pomieszczenia zapytał, czy może w nich coś namalować. Po kilku dniach, w naszej strasznej schronowej przestrzeni Jerzy Łuczak wyczarował Wenecję. Wtedy dopiero odkryto Artystę i człowieka pozytywnie zakręconego, a tylko taka osoba mogła poważnie potraktować plany zorganizowania przybytku kultury w takim miejscu.